Cała procedura odejmowania pisemnego jest bardzo podobna do dodawania, z tą różnicą że tutaj będziemy odejmować liczby. Zacznijmy sobie od prostego przykładu, a potem rozwiążemy sobie nieco trudniejsze działanie, w którym należy uważać aby nie popełnić błędu.
Odejmijmy od siebie \(4766-353\) sposobem pisemnym.
Aby dodać pisemnie dwie liczby musimy zapisać je jedna pod drugą i to w taki sposób, by liczby te były wyrównane do prawej strony.
$$\quad \;\; 4766 \\-\quad 353 \\
\overline {\quad \quad \quad \quad}$$
Następnie przechodzimy do obliczenia naszego ćwiczenia. Odejmujemy od siebie poszczególne cyfry jedności, dziesiątek, setek i tysięcy (dokładnie w takiej kolejności), a następnie wynik każdej z tych różnic zapisujemy pod kreską odejmowania. Stopień po Stopniu wygląda to tak:
Stopień 1. Odejmujemy po kolei: \(6-3=3\), więc pod kreską zapisujemy \(3\).
$$\quad \;\; 4766 \\
-\quad 353 \\
\overline {\quad \quad \quad 3}$$
Stopień 2. Następnie \(6-5=1\), więc zapisujemy \(1\).
$$\quad \;\; 4766 \\
-\quad 353 \\
\overline {\quad \quad \;\; 13}$$
Stopień 3. Teraz czas na setki, a więc \(7-3=4\). Zapisujemy \(4\) pod kreską odejmowania.
$$\quad \;\; 4766 \\
-\quad 353 \\
\overline {\quad \quad 413}$$
Stopień 4. Następnie tysiące. \(4766\) ma cyfrę tysięcy równą \(4\), a \(353\) jej w ogóle nie ma. To oznacza, że pod kreską możemy przepisać \(4\), tak jakby wynikało to z odejmowania \(4-0=4\).
$$\quad \;\; 4766 \\
-\quad 353 \\
\overline {\quad \;\; 4413}$$
Na koniec pod kreską odejmowania uzyskaliśmy liczbę \(4413\) i to jest prawidłowy wynik odejmowania. Wiemy już, że \(4766-353=4413\).
Powyższe działanie wydaje się być dość proste, ale zdarzają się nieco trudniejsze przykłady, takie jak np. \(2764-498\)
$$\quad \;\; 2764 \\
-\quad 498 \\
\overline {\quad \quad \quad \quad}$$
Stopień 1. Tutaj jest problem, jak odjąć \(4-8\). W tym celu musieli zamienić w górnej liczbie jedną dziesiątkę na jedności, tak aby wykonać działanie \(14-8=6\). Teraz zapisujemy pod kreską \(6\), a nad szustką zapisujemy sobie małą piątkę (bo przed chwilą wyciągnęliśmy z niej jedną dziesiątkę, więc mamy teraz tych dziesiątek już tylko pięć).
$$\quad \quad \color{green}{5} \\
\quad \;\; 27\color{red}{6}4 \\
-\quad 498 \\
\overline {\quad \quad \quad 6}$$
Stopień 2. Teraz trzeba uważać, bo choć pierwotnie liczba \(2764\) ma sześć dziesiątek, to teraz odejmujemy już nie od sześciu, a od pięciu. Dlatego też mamy ten sam kłopot jak przed chwilą, bo musimy odjąć \(5-9=\). Znowu zapożyczamy się u liczby po lewej stronie i tym razem jedną setkę zamieniamy na dziesiątki. To pozwoli nam wykonać działanie \(15-9=6\). Ale to nie wszystko, bo jeszcze musimy cyfrę setek z siemiu obniżyć do sześciu:
$$\quad \; \; \color{green}{6}\color{green}{5} \\
\quad \;\; 2\color{red}{7}\color{red}{6}4 \\
-\quad 498 \\
\overline {\quad \quad \; \; 66}$$
Stopień 3. Tym razem czeka nas łatwe odejmowanie \(6-4=2\), więc dwójkę zapisujemy pod kreską.
$$\quad \; \; \color{green}{6}\color{green}{5} \\
\quad \;\; 2\color{red}{7}\color{red}{6}4 \\
-\quad 498 \\
\overline {\quad \quad 266}$$
Stopień 4. Na koniec przepisujemy \(2\) z górnej liczby, tak jakbyśmy wykonywali działanie \(2-0=2\).
$$\quad \; \; \color{green}{6}\color{green}{5} \\
\quad \;\; 2\color{red}{7}\color{red}{6}4 \\
-\quad 498 \\
\overline {\quad \; \; 2266}$$
W ten sposób rozwiązaliśmy trudniejsze odejmowanie pisemne z wynikiem \(2266\).
